اولین پیش نشست همایش ملی افغانستان و چشم اندازهای اینده با محوریت مسائل و موضوعات مهاجران افغانستانی در استان خراسان رضوی در تاریخ در تاریخ 10 اردیبهشت 1402 در آمفی تئاتر دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با حضور سرهنگ ربانی، رئیس دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان خراسان رضوی، سرهنگ رشادیان رئیس ادارۀ مهاجرت و گذرنامه، سرهنگ شریفی رئیس ادارۀ اطلاعات ، سرهنگ تاجیک رئیس ادارۀ پژوهش، سرهنگ نودهی، رئیس پلیس امنیت و اطلاعات فرماندهی انتظامی خراسان رضوی و سرهنگ ضیایی رئیس ادارۀ امور دانشی فرماندهی انتظامی استان خراسان رضوی برگزارگردید.
تمرکز مباحث نشست بر مسائل شهروندان مهاجر افغانستانی در استان خراسان رضوی بود. در ابتدای نشست دبیر همایش ملی افغانستان و عضو گروه علوم سیاسی دکتر آرش بیدالله خانی با سپاسگزاری از فرماندهی انتظامی خراسان رضوی برای قبول دعوت و حضور در دانشگاه فردوسی مشهد، برگزاری این پیش نشست ها را مقدمه ای برای همکاری های بیشتر دانشگاه با سیاستگذاران اصلی حوزۀ مهاجرت در سطح استان خواندند. دکتر بیدالله خانی با تشریح و اهمیت مهاجران کشور افغانستان و حضورشان در ایران به خصوص شهر مشهد و دانشگاه فردوسی ، تاکید کردند که این مهاجران می توانند به عنوان پلی ارزشمندی تبادل فرهنگی و اجتماعی بین دو کشور را مستحکم تر کنند. ایشان در ادامه با تاکید بر هم افزایی مشترک بین دانشگاه و نهادهای سیاستگذار در سطح استان، نتیجه و خروجی این همکاری ها را مثبت دانستند و اذعان کردند که این همکاری ها می تواند به حل مشکلات مهاجران افغانستانی به خصوص دانشجویان و سرمایه گذاران افغانستانی ساکن استان خراسان رضوی کمک شایان توجهی کند.
از دیگر مهمانان اصلی پیش نشست مسئولان دفتر مطالعات راهبردی شرق آقای جمالی و حسینی به عنوان یکی از حامیان اصلی همایش و همچنین جمعی از دانشجویان افغانستانی و ایرانی، سرمایه گذاران افغانستانی و مهمانان مدعو از جمله اساتید دانشگاه بودند. در ادامه سرهنگ ربانی ضمن تشکر از دعوت دانشگاه فردوسی مشهد و همکاری با دفتر تحقیقات کاربردی، برگزاری این پیش نشست های علمی را مفید دانستند و تاکید کردند که حضور سیاستگذاران حوزۀ نظامی و امنیتی در دانشگاه می تواند درهای تبادل دانشی و پژوهشی را باز کند و متعاقباً این امر می تواند به حل بهتر مسائل مهاجران در سطح استان کمک کند.
سرهنگ نودهی رئیس پلیس اطلاعات و امنیت عمومی خراسان رضوی سخنران بعدی نشست بودند. ایشان با اذعان به اهمیت حضور مهاجران و نخبگان افغانستانی در شهر مشهد، آنها را نه مهمان بلکه میزبان دانستند و تاکید کردند که نگاه نیروی انتظامی به مهاجران، نگاهی حل المسائلی و همدلانه است و تمام تلاش نیرو این است که کمک کند تا مشکلات اقامتی ، سرمایه گذاری و فرهنگی مهاجران در شهر مشهد مقدس کاهش پیدا کند. سخنران بعدی نشست سرهنگ رشادیان، رئیس پلیس امور مهاجرت و گذرنامه استان بودند. ایشان اعلام کرده اند که برای حل مشکلات ویزاهای دانشجویی و خروج و مراجعت دانشجویان افغانستانی روشهای جدیدی ابداع شده که به زودی آغاز به کار خواهد کرد و این مسئله می تواند به حل مشکل خروج و مراجعت و تردد کثیر دانشجویان افغانستانی کمک شایانی کند. سرهنگ رشادیان به ایجاد ویزاهای VIP اشاره کردند که به زودی قرار است صدور آن برای دانشجویان و سرمایه گذاران افغانستانی آغاز شود.
ایشان همچنین خاطرنشان کردند که ایران و افغانستان ارتباطات فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی عمیقی با هم دارند . از جمله دیگر مباحث نشست سرمایه گذاری ها و فرصت های اقتصادی و حقوقی بین ایران و افغانستان بود که هم در سخنان سرهنگ رشادیان و هم در بیانات سرهنگ نودهی مورد تاکید قرار گرفت. سرهنگ رشیدی نیز با تاکید بر نگاه همدلانه به مسائل مهاجران، اذعان کردند که نگاه پلیس امنیت به مهاجران و مشکلات آنها نه نگاهی امنیتی بلکه نگاهی فرهنگی و مبتنی بر حل مسائل آنها است. ایشان با تبیین مشترکات فرهنگی و زبانی گسترده بین ایران و افغانستان، نگاه ایرانیان به افغانستان و مشکلات آن را نگاهی داخلی و همگرایانه دانستند و تاکید کردند که هر گونه پیشرفت در افغانستان و بهبود وضعیت افغانستان و مرزهای ایران می تواند باعث خوشحالی مردم ایران شود.
سرهنگ نودهی و رشادیان تاکید کردند که هدف اصلی از حضور در این پیش نشست نه سخنرانی طولانی بلکه شنیدن دغدغه ها و سوالات دانشجویان افغانستانی و انتقال آن به مقامات بالاتر برای حل آنها است. در ادامه نشست دانشجویان افغانستانی و ایرانی پرسش ها و دغدغه های خود را بیان کردند. بخش زیادی از پرسش ها بر محور مشکلات ویزاهای دانشجویی و مدت اقامت بود. همچنین چند تن از فعالین اقتصادی افغانستانی ساکن مشهد که عضو انجمن فعالین اقتصادی افغانستان هستند، به بیان مشکلات خود در حوزۀ سرمایه گذاری، اقامت و بحث ویزا و مالیات و مشکلات تحریمها پرداختند.
از جمله تقاضا های دانشجویان افغانستانی از مسئولان تبدیل شدن اقامت کوتاه مدت آنها به اقامت های بلند مدت از جمله اقامت یک ساله بود . همچنین به مسئله محرومیت برای دختران افغانستانی که اجازه حضور بدون محرم به آن ها داده نمیشود اشاره شد. از دیگر نکات مورد اشاره، الکترونیکی شدن فرآیندهای صدور ویزا و دیگر مجوزها برای مهاجران از جمله دانشجویان افغانستانی ساکن ایران بود. طولانی بودن رسیدگی به پرونده های اقامت دانشجویان افغانستانی از دیگر دغدغه های آنان بود . دانشجویان دختر افغاستانی نیز تقاضای صدور ویزا برای اقامت همسرانشان در ایران را خواستار شدند . تجار افغانستانی هم از مشکلات خود برای سرمایه گذاری در ایران گله مند بودند . در پایان جلسه جناب سرهنگ نودهی بیان کردند که فرآیند صدور ویزا و اقامت دانشجویی یک فرآیند ترکیبی و پیچیده است که نیروی انتظامی و پلیس مهاجرت و اطلاعات تنها یک بخش از کار به خصوص در حوزۀ خروجی را بر عهده می گیرد و تمام تلاش نیرو این است که به این فرآیند سرعت دهد و به درخواست در کمترین زمان پاسخ دهد و بخشی دیگر از این فرآیندها مربوط به نهادهای دیگر کشوری و خارج از استان از جمله در تهران ( به عنوان مثال بخش امور کنسولی وزارت علوم، مدیریت امور اتباع و...) است. با این وجود، سرهنگ رشادیان و نودهی در پایان جلسه قول دادند برای پیگیری درخواست های دانشجویان و انتقال مشکلاتشان به رده های بالاتر تمام تلاش خودشان را انجام خواهند داد و در آینده نیز جلسه ای را در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار خواهند کرد که گزارشی از پیگیری های انجام شده به اطلاع دانشجویان برسد. در پایان جناب سرهنگ ربانی ضمن تشکر از دانشکده حقوق و علوم سیاسی و همچنین دبیر همایش دکتر بیدالله خانی برای میزبانی نشست، نوید این را دادند که این پیش نشست مقدمه ای برای جلسات بیشتر با دانشگاه و دانشجویان باشد تا بتوان در رابطه با مسائل و مشکلات مختلف جامعه و همچنین راه حل های آن بیشتر گفتگو کرد تا بدین طریق بتوان مشکلات مختلف جامعه را با کمک دانشگاه کاهش داد.
